ΕΙΡΕΣΙΩΝΗ ( Κότινος)

Ο Πρόγονος του Χριστουγεννιάτικου Δέντρου

Η Ειρεσιώνη (από το είρος = έριον, μαλλίον) είναι κλάδος αγριελιάς (κότινος) στολισμένος με γιρλάντες από μαλλί λευκό και κόκκινο και τους πρώτους φθινοπωρινούς καρπούς (σύκα, καρύδια, αμύγδαλα, κάστανα, δημητριακά, κ.λ.π., εκτός του μήλου και του αχλαδιού). Ήταν έκφραση ευχαριστίας για την γονιμότητα του λήξαντος έτους και παράκληση συνεχίσεως της γονιμότητας και ευφορίας και κατά το επόμενο έτος και ήταν αφιερωμένη στην Αθηνά, τον Απόλλωνα και τις Ώρες (Ευνομία, Δίκη, Ειρήνη).

Την εβδόμη ημέρα του μηνός Πυανεψιώνος (22 Σεπτεμβρίου – 20 Οκτωβρίου), παιδιά των οποίων και οι δύο γονείς ζούσαν ,περιέφεραν την Ειρεσιώνη στους δρόμους της πόλης των Αθηνών τραγουδώντας τις καλένδες (κάλαντα) από σπίτι σε σπίτι, παίρνοντας το φιλοδώρημά τους από τον νοικοκύρη ή την κυρά και όταν έφθαναν στο σπίτι τους κρεμούσαν την Ειρεσιώνη πάνω από την εξώπορτά τους, όπου έμενε εκεί μέχρι την ιδία ημέρα του νέου έτους, οπότε, αφού τοποθετούσαν την νέα, κατέβαζαν την παλιά και την έκαιγαν. Άλλα παιδιά κρεμούσαν την Ειρεσιώνη πάνω από την θύρα του Ιερού του Απόλλωνος.

Ιδού ένα απόσπασμα από τα κάλαντα :
Η Ειρεσιώνη φέρνει κάθε τι καλό, σύκα και αφράτα ψωμάκια που μας τρέφουν και μέλι γλυκό και λάδι απαλό και ξέχειλους κύλικες με καλό κρασί για να μεθύσει και να κοιμηθεί.
"Τα κλαδιά των δέντρων τα στόλιζαν με άνθη, ταινίες (κορδέλες), έρια (μαλλιά) και μικράς σφαίρας εκ μετάλλου, που παρίσταναν τους πλανήτας, τον Ήλιον και την Σελήνην." Ιστορία της λατρείας του Βάκχου. Χ. Ζανμέρ.
Εκτός από τα κλαδιά της ελιάς, περιέφεραν επίσης και κλαδιά Δάφνης προς τιμήν του Απόλλωνος στα Θαργήλια, εορτή που ετελείτο την Άνοιξη (27 Απριλίου – 26 Μαΐου), όπου πάλι έκαιγαν την παλιά Ειρεσιώνη και κρεμούσαν την νέα έξω από τις πόρτες τους.

Πρόγονος λοιπόν του Χριστουγεννιάτικου δέντρου είναι η Ειρεσιώνη , όπου μέσω αυτής μεταδόθηκε το έθιμο του στολισμένου δέντρου στους βόρειους λαούς από τους Έλληνες ταξιδευτές, οι οποίοι ελλείψεως ελαιοδένδρων, στόλιζαν κλαδιά από τα δέντρα που εφύοντο στον κάθε τόπο.
Το έθιμο της Ειρεσιώνης καταδικάστηκε ως ειδωλολατρικό από το θεοκρατικό καθεστώς του Βυζαντίου και απαγορεύτηκε η τέλεσίς του. Αιώνες αργότερα το ίδιο έθιμο επανήλθε με την μορφή Χριστουγεννιάτικου και Πρωτοχρονιάτικου δένδρου από τους Βαυαρούς που συνόδεψαν τον Όθωνα στην Ελλάδα, ως δικό τους Χριστουγεννιάτικο έθιμο.
Παρ’ όλα αυτά, το έθιμο της Ειρεσιώνης υπήρχε πάντα στην ιστορική μνήμη των Ελλήνων, γι αυτόν τον λόγο, το Χριστουγεννιάτικο δένδρο υιοθετήθηκε αμέσως.

(Πηγές : Λεξικό LIDDEL & SCOTT, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους της ΕΚΔΟΤΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ, Φινέα Γιορτές Αρχαίων Ελλήνων, περιοδικό ΙΧΩΡ, Γ. Λεκάκης)

Σημείωση : Κότινος = αγριελαία – κοτινάς είναι ο καρπός του κοτίνου.
Κότινος ή Ειρεσιώνη - Κλάδος ελαίας στολισμένος με τούφες λευκού ερίου (μαλλιού) που έδιναν ακριβώς την εντύπωση του "βάμβακος". "Είρια από ξύλου", "δενδρόμαλλον"
Cotton ή coton διεθνώς σημαίνει το βαμβάκι, βαμβακερόν κ.λ.π
Στην Γερμανική είναι Baum-Wolle .Δηλαδή "έριον δένδρου". Ο συνειρμός είναι εκ του Κοτίνου : "είρια από ξύλου".

Πηγή : ΕΛΛΗΝ ΛΟΓΟΣ-ΠΩΣ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΕ ΤΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΛΟΓΟ της ΑΝΝΑΣ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ

Ορφικός Ύμνος για το ταξίδι της ψυχής



Μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί 3 χρυσά Ορφικά "ελάσατα - ελάσματα - πινακίδες" στις αρχαιοΕλληνικές αποικίες της Νοτίου Ιταλίας, στην Κρήτη και στον Εύξεινο Πόντο. Αυτές οι εγχάρακτες πινακίδες περιέχουν κείμενα με οδηγίες προς τις ψυχές στο ταξίδι τους στο επέκεινα.


Στο Πλατωνικό κείμενο "Πολιτεία" στο 10ο τόμο, ο Σωκράτης αναφέρεται σε μια ιστορία που είναι γνωστή ως "Μύθος του Ήρός", περιγράφοντας το ταξίδι της ψυχής στο επέκεινα. Συγκεκριμένα αναφέρει:
Άμα βγήκε η ψυχή από το σώμα (του Ηρός από την Παμφυλία), έφυγε μαζί με πολλούς άλλους και έφθασαν σε ένα δαιμόνιο - θείο τόπο όπου ήσαν δυο χάσματα της γης όπου το ένα συγκρατούσε το άλλο, και ακριβώς αντίκρυ τους επάνω στον ουρανό υπήρχαν άλλα δύο χάσματα. Μεταξύ των χασμάτων αυτών ήταν καθισμένοι οι δικαστές (Μίνως, Ραδάμανθυς, Αιακός), όπου έκριναν τις αφικνούμενες ψυχές. Μόλις τελείωνε η κάθε δίκη έδιναν την άδεια στις δίκαιες και ενάρετες ψυχές να πάρουν τον δρόμο που ήταν δεξιά και οδηγούσε προς τον Ουρανό αφού προηγουμένως τους κρεμούσαν μια χρυσή πινακίδα μπροστά τους η οποία έγραφε την απόφαση. Στις ψυχές που έζησαν εγωκεντρικά και μη ενάρετα κρεμούσαν μια πινακίδα στην πλάτη που έγραφε όλες τις πράξεις που είχαν κάνει στον θνητό τους βίο.


Για τις ενάρετες ψυχές οι οποίες ΔΕΝ ξανά-ενσαρκώνονταν ίσχυαν τα παρακάτω:
Θα βρεις αριστερά στο δώμα του Άδη μια κρήνη και δίπλα της να στέκει λευκό κυπαρίσσι. Σε αυτή την κρήνη (βρύση) μην τυχόν και πλησιάσεις. Θα βρεις και μιαν άλλη, που τρέχει ψυχρό ύδωρ από την λίμνη της Μνημοσύνης. Μπροστά της υπάρχουν φύλακες. Να πεις : ''Της Γαίας είμαι παις και του έναστρου Ουρανού, το γένος μου ουράνιο. Αυτό το ξέρετε κι εσείς. Έχω στεγνώσει από την δίψα, χάνομαι. Μόνο δώστε μου τώρα ψυχρό ύδωρ, που κυλάει από την λίμνη της Μνημοσύνης'' (κείμενο το οποίο αναγράφετε στις χρυσές πινακίδες). Κι αυτοί θα σου δώσουν να πιεις από την θεϊκή κρήνη και από τότε και μετά θα θρονιαστείς μαζί με άλλους ήρωες.

Eὑρήσσεις δ᾽ Ἀίδαο δόμων ἐπ᾽ ἀριστερὰ κρήνην, παρ᾽ δ᾽ αὐτῆι λευκὴν ἑστηκυῖαν κυπάρισσον· ταύτης τῆς κρήνης μηδὲ σχεδὸν ἐμπελάσειας. εὑρήσεις δ᾽ ἑτέραν, τῆς Μνημοσύνης ἀπὸ λίμνης ψυχρὸν ὕδωρ προρέον· φύλακες δ᾽ ἐπίπροσθεν ἔασιν. εἰπεῖν· ''Γῆς παῖς εἰμι καὶ Οὐρανοῦ ἀστερόεντος, αὐτὰρ ἐμοὶ γένος οὐράνιον· τόδε δ᾽ ἴστε καὶ αὐτοί· δίψηι δ᾽ εἰμ(ὶ) αὔη καὶ ἀπόλλυμαι· ἀλλὰ δότ᾽ αἶψα ψυχρὸν ὕδωρ προρέον τῆς Μνημοσύνης ἀπὸ λίμνης''. καὐτοί σοι δώσουσι πιεῖν θείης ἀπὸ κρήνης, καὶ τότ᾽ ἔπειτ᾽ ἄλλοισι μεθ᾽ ἡρώεσσι ἀνάξεις.





Για τις μη ενάρετες ψυχές οι οποίες έζησαν εγωκεντρικά (το γνωστό "κοίτα το συμφέρον και την τσέπη σου και της οικογένειας σου και δεν πάνε να @ οι άλλοι") ίσχυε:
Θα βρεις στα δεξιά του οίκου του Άδη μια πηγή, που δίπλα της στέκει λευκό κυπαρίσσι. Σε αυτή την πηγή καθόλου μην πλησιάσεις. Αλλά θα βρεις μπροστά μια άλλη στης Μνημοσύνης την λίμνη από την οποία ρέει ψυχρό ύδωρ και φύλακες την φυλάνε, που θα σου πουν προς τα πού πρέπει να βαδίσεις. Σε αυτούς εδώ να πεις όλη την αλήθεια. Πες : ''Της Γαίας παις είμαι και του έναστρου ουρανού, Αστέριος το όνομά μου. Από την δίψα φλέγομαι. Αλλά δώστε μου να πιω από την πηγή''.

εύρήσεις Άΐδαο δόμοις ένδέξια κρήνην, παρ' δ' αύτήι λευκήν εστηκυϊαν κυπάρισσον ταύτης της κρήνης μηδέ σχεδόθεν πελάσηισθα· πρόσσω δ' εύρήσεις το Μνημοσύνης από λίμνης ψυχρόν ϋδωρ προρέον· φύλακεςίι} δ’ έπύπερθεν έασιν οι δέ ο' είρήσονται ο τι χρέος είσαφικάνεις. τοις δέ σύ εϋ μάλα πασαν άληθείην καταλέξαι· ειπείν ''Γης παις ειμί και Ουρανού αστερόεντος· Άστέριος όνομα· δίψηι δ’ είμ’ αϋος· αλλά δότε μοι πιεν από της κρήνης.




Υ.Γ. Το άρθρο αυτό αφιερώνεται στον μεγάλο Έλληνα συγγραφέα Ιωάννη Φουράκη από τους πρωτεργάτες της αφύπνυσης των ΕΛ-λήνων που μόλις ξεκίνησε το ταξίδι του!!!